MacDaion schreef:
een Belgisch pianoduo dat tijdens de voorstelling hun piano van 'wohltemperiert' herstemde naar een bepaalde toonaard, waardoor de 'feel' van een stuk helemaal veranderde
Yup! De natuurlijke toonreeksen zijn gebouwd vanuit de boventonenreeksen, en bestaan simpel gezegd uit de simpelste frequentie-verhoudingen (tussen twee tonen of tussen boventonen) die er zijn, zoals octaaf = 1:2 en kwint = 2:3, enz.
Hierdoor zou je in principe voor elke toonsoort je instrument opnieuw moeten stemmen.
Al de verschillende wohltemperierte stemmingen zijn compromissen. In landen met "rare" instrumenten met andere boventonenreeksen, krijg je dus ook andere toonladders - zie bijv. Arabië.
De zgn "Pythagoreïsche comma" (staat genoeg over op het net, neem ik aan) kun je evenredig verdelen over alle twaalf tonen, en je krijgt dan de wiskundige reeks volgens welke electronische orgels en synthesizers normaal gestemd zijn. Vals dus, maar we zijn er aan gewend.
Tussen haakjes: de meeste acoustische pianos en pijporgels zijn NIET helemaal gestemd zoals de electronische varianten, maar ietskes meer naar de smaak van de stemmer of gebruiker, en vaak aangepast aan de toonsoorten of stukken die er vaak gespeeld zullen worden. Typische vraag van stemmer aan pianist voor een groot concert: "Wat is het belangrijkste stuk dat je gaat spelen?"
Ik was eens bij een demo waar ze barokmuziek speelden op vier verschillend gestemde clavecimbels - één evenredige en drie toonsoortaangepaste.
Het leuke was dat alle barokfanatiekelingen met open mond stonden te bewonderen, terwijl Hans en ik, de twee jongens die rock ook wel leuk vonden, met onze armen rondsloegen en schreeuwend het pand uitrenden - omdat die zuivere stemmingen (en de Scarlatti) zo godsgruwelijk vervelend en slaapverwekkend waren.
MacDaion schreef:
En volgens diezelfde saxofonist is een do# iets anders dan een re-mol, wat ik vreemd vond maar wat prompt werd bevestigd door een aanwezige violist die eraan toevoegde: "Daarom vond ik het vreselijk toen ik voor het eerst begeleid werd door een piano, het leek wel of ik zo'n beetje alles vals moest spelen."
Alweer yup!
Zelf heb ik een godsgruwelijke hekel ontwikkeld aan goed opgeleide zangers die het verschil niet zingen tussen tonen die in verschillende harmonische samenhangen staan, en dus met hun verschillende functionaliteit ook een verschillende toonhoogte zouden moeten hebben. Bijvoorbeeld is de c in een a-mol akkoord binnen de toonsoort C-groot in principe een andere c dan de c in het c-groot akkoord in diezelfde toonsoort.
Het lijkt dan wel of deze zangers de harmonische ontwikkeling helemaal niet begrijpen, en het komt allemaal erg onmuzikaal over bij me.
Maar ja, zo is er dan ook het ouwe grapje dat er maar een ding bestaat dat minder van harmonie begrijpt dan een drummer, en dat is een sopraan.
Maar het leuke is dat je vaak (of soms) in het café op de hoek een jong zangeresje dit dan weer perfect hoort doen. Gewoon natuurlijk goed.
