The birth of a jazz bass

[klamboestabeer]

Over de stijfheid en stabiliteit van gelamineerde halzen kan ik het alleen maar met je eens zijn. er staan eentje met drie, en een neck through van vijf laminanties op mijn cv ondertussen. Voor mij is de bouw van bassen een reis langs alle mogelijkheden van de zeer analoge instrumentenwereld en in feite zijn de mogelijkheden eindeloos. Neck through, set net of bolt on. humbucker, single coil. esdoorn fretboard, rosewood of een ander exotisch houtje, het is allemaal mogelijk. In dit geval ben ik voor de one-piece gegaan vooral vanwege het feit dat ik dit nog nooit gebouwd heb en dat toch graag een keer zou willen doen.

Ik ben mij er terdegen van bewust dat de voorbeeld link niets met elektrische gitaren te maken heeft, maar het is een mooi bondig voorbeeld over hoe geluid door hout reist. Hoe het geluid van de elektrische bas uiteindelijk bij de versterker aankomt begrijp ik ook. Maar het is het grote grijze gebied in het midden wat veel mensen over de hele wereld bezig houdt.
Als er een eenduidige wetenschappelijke onderbouwing zou zijn van de ideale manier om een gitaar te bouwen van welke aard dan ook zouden alle bouwers over de hele wereld deze manier vast en zeker omarmen. Het is een beetje zoals het butterfly effect. je verandert 1 ding maar je zult nooit precies weten hoe dit ene losstaande ding het totaalplaatje zal beinvloeden. Hoogstwaarschijnlijk is dit ook exact de rede dat op welk forum je nu ook zit, je continue dezelfde discussies tegen komt over hout, resonantie en hoe het zou moeten. De vele wegen naar rome en de dingen die je onderweg tegen komt is precies wat het voor mij zo leuk maakt. Het eindpunt van deze interessante reis zal denk ik afhangen van hoe ieders logica functioneerd en welke individuen men als betrouwbaar of geleerd beschouwd.

En bassie mijn kennis van natuurkunde is vast niet uitgebreider dan die van de gemiddelde forumbezoeker. maar groeit nog iedere dag. Het enige wat ik nog wens toe te voegen aan dit hele verhaal is dat het mij opvalt dat een elektrische bas of gitaar die zonder versterker goed klinkt, ingeprikt ook lekker uit de verf komt. wat er niet inzit kun je er met electronica ook niet uithalen zeg maar. En dit is voor mij een reden om zelfs een elektrische bas acoustisch zo optimaal mogelijk te bouwen naar de informatie die ik heb verworven van mensen die ik als geleerd of betrouwbaar beschouw

[klamboestabeer]

Overigens volg ik je bouwproject met interesse, ik ben altijd benieuwd welke methoden andere bouwers gebruiken. Ik steek er altijd weer wat van op.

Hier sluit ik mij bij aan!

Mooi resultaat trouwens, smaakvolle bas.

Dank u

[klamboestabeer]

Maar goed. Ik zat nog steeds met een kromme hals. De verstandige weg zou zijn om hem weg te smijten en opnieuw te beginnen, helaas ben ik geen verstandig persoon. Als deze bas voor de verkoop was geweest of voor iemand anders dan mij zelf had ik dit nooit gedaan en mocht je deze situatie zelf ooit tegen komen, walk away.

Toen ik nog een klein mannetje was heb ik met mijn opa d.m.v. stoom een hele mooie krul aan een wandelstok gebogen en na al deze jaren staat die wandelstok nog steeds bij mij thuis inclusief mooie krul.
De hals netjes aan het body en kop eind op twee blokjes gelegd en het stoomstrijkijzer erbij gepakt. Dit is een operatie waarbij je heel veel geduld moet hebben en het duurde dan ook bijna vier weken voordat ik met lijmklemmen en het strijkijzer de hals vlak had. Het strijkijzer was overigens afgeschreven na deze operatie



Na al dit gerek en gestrek besloten om de hals even te laten rusten en te kijken of hij na een tijd met, en zonder spanning er op, nog steeds recht is. Het hout voor de body was nog steeds niet gevonden en dit is een mooi moment om er nog maar eens hard achteraan te gaan

[klamboestabeer]

Een maandje of drie, en een trip naar Arnhem, Amsterdam en een pakket uit Groningen verder nog steeds geen geschikt hout voor de body gevonden. Tot het moment dat, geloof ik op gitaarnet, ik uit kwam bij Rick Koorman. Hop in mijn autootje naar zwolle toe, en ja hoor daar stond ze. Een mooie plank swamp ash met het goede gewicht, heldere tap tone en een mooi uiterlijk. Ik kan overigens een tripje naar Zwolle van harte aanraden voor iedereen die het warm krijgt van een mooi stukje hout. Daarbij is Rick een man met veel passie en een lekker kopje koffie. Thuis aangekomen meteen mijn mal erbij gepakt en gekeken hoe ik de body uit de plank wilde halen. Uiteraard rekening houdend met hoe de nerf overeen komt als de body eenmaal verlijmd is

[en Adriaan]

Rick is inmiddels al enige tijd mijn vaste houtleverancier.
Inderdaad een heel aardige en gepassioneerde man die prachtig hout, zowel voor bodies, topjes, toetsen of halzen heeft.
En alles tegen zeer aangename prijzen.

[klamboestabeer]

Bij gebrek aan een vlakbank zal ik helaas wat meer handenarbeid moeten verrichten om de twee body delen netje op elkaar te laten passen. Eerst de lange plank over de tafelzaag heen gehaald om in ieder geval een vrij rechte en haakse kant aan de plank te krijgen



Daarna verder met schuren. ik heb de skills helaas niet om een vlakschaaf netjes te slijpen en een strakke verbinding te krijgen, dus we werken met wat we kunnen. Van een oud leolux tafelblad eerst een haaks L profiel gemaakt en aan de binnenzijde schuurpapier geplakt. dit zorgt er voor dat terwijl je de body vlak maakt de gevlakte kant ook netjes haaks blijft. Daarna is het nog een kwestie van schuurpapier op een vlakke ondergrond kleven en zonder kracht uit te oefenen op het hout heen en weer gaan




uiteindelijk is het tijd om te gaan verlijmen. Het assortiment grote klemmen is wat aan de kleine kant maar met een goede passing kom ik er hopelijk mee weg. Uiteraard eerst een keer droog oefenen om te zien of alles naar behoren aansluit.




In deze fase ziet het geheel er nog niet zeer spectaculair uit. De balk was niet overal even dik en de schaduw zorgt er voor dat het lijkt alsof de toekomstige body aan alle kanten kiert. Na een weekje de lijm te laten drogen en het hout zich te laten zetten was het tijd om de blank te vlakken.
Om dit karweitje wat gemakkelijker te maken heb ik een bak met opstaande randen gemaakt die rondom even hoog zijn. De slede aan de bovenzijde met de frees er op zorgt er voor dat in een mum van tijd je body overal even dik is. Ik gebruik hier overigens wel een freesje met extra ondersnijder voor. de body zit vast met dubbelzijdige tape.



Na het vlakken houd je een ietwat ruw maar vlak stuk hout over, en alle zorgen over eventuele kiertjes zijn gelukkig voor niets geweest.

De voorzijde:


De achterzijde:


Een close-up van de lijmnaad:


De volgende stap is de uitlijn van de body overtrekken en een tripje naar de lintzaag.

[Ken]

Tof om te zien hoe je dit allemaal aanpakt!

[klamboestabeer]

Tof om te zien hoe je dit allemaal aanpakt!

Daar doe ik het ook voor. Door de jaren heen veel op fora gelezen en gezien, en dit heeft er voor gezorgd dat ik het aandurfde om zelf te beginnen. Ik hoop anderen hiermee ook te kietelen en te laten zien dat je zelfs zonder duur en uitgebreid gereedschap tot een prima resultaat kunt komen

[klamboestabeer]

Na het uitzetten en zagen van de body heb ik de mal er op geschroefd en de body over de freestafel heen gehaald. Met als resultaat iets wat begint te lijken op een basgitaar.



Naarmate ik de beschrijving van deze bouw vordert kom ik er meer en meer achter dat ik cruciale foto's van het proces niet genomen heb. ik zal in mijn toekomstige beschrijvingen mijn best doen om wat meer de nadruk te leggen op hoe in plaats van wat.

Maar goed.

Tijd voor een roundover om de body. wederom terug naar de freestafel. Ik doe de roundover graag voor ik de neckpocket frees, dan hoef ik me niet zo druk te maken dat ik op de juiste plaats stop. Aan de achterzijde is het bij de roundover wel zaak dat je aan de binnenzijde van beide hoorns stopt met frezen. Anders past straks je neckplate niet meer op de body. Deze uitloop blend ik met wat grof schuurpapier.



Hoewel een freestafel ontzetten handig is voor dit werk vind ik het een angstaanjagend ding. Psychologische voorbereiding is voor mij noodzakelijk voordat ik hem aanzwengel. Ik heb sowieso maar 1 stopcontact voor al mijn elektrisch gereedschap. Dit zorgt er voor dat ik iedere keer dat ik overstap van gereedschap er een bewustwordingsmomentje is. En al mijn tien vingertjes als ik klaar ben.

De volgende stap is de belly and arm cut. Geen idee hoe, maar daar heb ik helaas geen foto's van. het is echter vrij eenvoudig te doen. just carve anything away that doesn't look like a guitar. een paar hulplijntjes op het hout zijn hierbij aan te raden, en na een uurtje met de rasp is het grote werk wel gedaan.

Nu zijn we aanbeland bij het maken van, als het goed is, een paar mooie gaten in de maagdelijke body. neckpocket en pickup cavities zullen gefreesd moeten worden. Maar voor we dit kunnen doen moet eerst de hals klaar zijn.

Punt 1: om je neckpocket template te toetsen aan de uiteindelijke hals.
En nog veel belangrijker punt 2: Om de diepte van je neckpocket te bepalen. Deze hangt af van de dikte van je hals en de instelmogelijkheden van de brug. Ik meet de hoogte van de brugzadels in de laagste stand en dit trek ik af van de uiteindelijke dikte van de hiel incl. frets. Dat is de diepte van je pocket. Als alles gemonteerd is zorgt dit er voor dat je zadels niet extreem laag of hoog staan voor een nette actie op het fretboard.

Terug naar de hals maar weer.

[klamboestabeer]

Aangezien er een hele tijd verstreken met het bouwen van de body, en mijn stuk wenge nog steeds kaarsrecht is, durf ik het aan om verder te gaan met de hals. Aangezien het een one-piece hals is moet er aan de achterzijde een goot in voor de trussrod. dit is zichtwerk en een uitschieter hier betekend einde hals. Een goede mal is op zijn plaats dus



De bovenfrees past perfect tussen de twee witte stroken in en door eerst met een v freesje een lijn uit te zetten in de freesbak is het zeer eenvoudig de mal netjes uit te lijnen met de centerlijn op de hals. De blokjes aan de uiteinden kun je verplaatsen om de sleuf net zo lang te maken als je trussrod. Het enige wat je dan nog hoeft te doen is je frees op en neer bewegen in de freesbak en voila



Het is handig de kop op dikte te laten zodat je een goede stabiele ondergrond hebt om de freesbak op te klemmen.
Aan de schroefzijde van de trussrod is deze een tikkeltje dikker en dit steek ik met een goede scherpe beitel netjes uit



Uiteraard moet je de trussrod nog kunnen afstellen als deze eenmaal er in zit. Een goed geplaatst gat is nodig. Dit gat boor ik naar veel meten en nogmaals meten uit de losse pols er in. Altijd een zweetmomentje maar een scherpe boor met goede punt maakt het gemakkelijker. Goed gereedschap is het halve werk



Nu dit allemaal goed past is de tijd gekomen om de kop op dikte te maken. Hier gebruik ik dezelfde freesbak vooor die ik ook voor de trussrod gebruikt heb. Met de frees op de slede en de lijmklemmen als uiterste aanslag voor de bovenfrees is het een fluitje van een cent



Het enige wat er nu nog overblijft is het definitief plaatsen van de trussrod. Om de sleuf weer dicht te krijgen neem ik een stuk wenge wat ik nog heb liggen en wat iets dikker is dan zes milimeter. dit past zuigend in de sleuf. Alleen aan de bovenzijde een ronde kant er aan maken, wat houtlijm er op en met de lijmklemmen netjes op zijn plek persen. uiteraard heb ik ook twee kleine stukjes wenge genomen om aan de schroefkant van de trussrod de kleine kiertjes op te vullen. Niemand ziet ze als de bas eenmaal in elkaar zit, maar ik weet dat het er zit.



Na 24 uur in de klemmen te hebben gezeten is het een kwestie van de vulstrip langs de lintzaag halen en met de blokschaaf gelijk trekken met de achterzijde van de hals

[klamboestabeer]

Weer terug na een lekker vakantie. Weer fris aan de bak voor de volgende update.

De basis vaan de hals is zover klaar en de tijd is gekomen om de radius op de toets aan te brengen. Om dit secuur te doen klem ik de hals en een geleidebalk vast op de werkbank. Met een radiusblok wordt de ronding gelijkmatig op de toets aangebracht.



De potloodstreepjes helpen om een goed beeld te krijgen welke delen geraakt worden door de radiusblok en waar ik nog wat verder moet schuren. deze breng ik tijdens het schuurproces meerdere keren opnieuw aan totdat de toets vlak is en een uniforme radius heeft. Als deze stap achter de rug is moeten er fretslots gezaagd worden. Dit is een zeer secuur werkje en ik heb lang nagedacht hoe ik dit zo precies mogelijk kan doen.

Stewart macdonald verkoopt een mooie mitre box met fretsaw voor dit karwei, maar die is behoorlijk prijzig en doordat de toets rond loopt en de dieptestop op de mitrebox zit zijn de fretsleuven in het midden van de toets dieper dan aan de uiteinden. Mijn doel is om de slot exact op diepte te maken zodat de baard van de fret aan de onderzijde ook het hout raakt. Tijd voor een eigen oplossing.

Bij de praxis verkopen ze een kleine bahco kapzaag die na testen een goede sleufbreedte maakt voor de baard van de fret. Na het boren van twee gaten in het zaagblad kan ik aan beide zijde over de lengte een blokje hout schroeven wat fungeert als dieptestop. het voordeel hiervan is dat de dieptestop het fretbord volgt en de sleuf over de gehele ronding even diep is.

Van wat resthout en 4 stevige hoekprofielen heb ik een mitrebox gemaakt en met mijn aangepaste zaag tussen de hoekprofielen een sleuf gezaagd. deze sleuf zit dan exact waar de toekomstige fretslot gezaagd wordt. Hier heb ik een stanleymesje in gemept , dit fungeert straks als eikpunt voor mijn fretslotmal.



Bij tonefactory een voorgezaagd fretbord besteld en deze op op mijn toekomstige fretslotmal getaped en op deze manier de slots van het fretbord overgenomen op mijn mal. Daarna de mal omgedraait en de sleuven ook op de voorzijde gezaagd als referentie.



Dit proces zorgt ervoor dat op de hals de fretsleuven zonder problemen met grote precisie gezaagd kunnen worden.

Na dit alles is het een kewestie van de hals op de mal bevestigen en de mal opschuiven totdat deze in het stanleymesje valt. daarna kun je gewoon zagen totdat de dieptestop het fretbord raakt en klaar is kees.



Na een kwartiertje werk heb je alles sleuven netjes recht en erfect op diepte in de hals zitten.



Het is een nogal lang verhaal en mocht er iemand verlegen zitten om verdere opheldering dan schroom je niet.

[en Adriaan]

Stewart macdonald verkoopt een mooie mitre box met fretsaw voor dit karwei, maar die is behoorlijk prijzig en doordat de toets rond loopt en de dieptestop op de mitrebox zit zijn de fretsleuven in het midden van de toets dieper dan aan de uiteinden. Mijn doel is om de slot exact op diepte te maken zodat de baard van de fret aan de onderzijde ook het hout raakt.

Dat kan ook met die tool van StewMac, alleen moet je het dan iets anders aanpakken.
Ik zaag de fretslots in met behulp van die mitre box voordat ik de radius aanbreng, maar nog niet op de uiteindelijk gewenste diepte.
Na het aanbrengen van de radius zaag ik met behulp van een fretzaag met dieptestop de fret slots tot op de gewenste diepte. De diepte van de fret slots is dan over de gehele radius gelijk.

[klamboestabeer]

Ah kijk aan. Dat is natuurlijk ook een goede optie

[en Adriaan]

Ach, in de loop van de jaren dat ik me met gitaarbouw bezig hou ben ik er wel achter gekomen dat er bij het bouwen van een gitaar of bas vele wegen zijn die naar Rome leiden.
Daarom lees ik bouwverslagen van anderen (ook op andere fora) altijd met veel belangstelling.

[Muziekschuur]

Wat aanvullende foto's van die nek sla ik niet af. Al wat bekend van de hardware?