Versterker FAQ

Plaats hier alles wat met versterking te maken heeft.
Gesloten
Haico

Versterker FAQ

Bericht door Haico »

Welkom bij de gloednieuwe FAQ van het versterkergedeelte van BGF.nl door BGF.nl. Deze FAQ is samengesteld met behulp van informatie gepost op dit forum. Bedankt allemaal, applaus voor jezelf!! (met name Monolith, Jerome, Kilian, Laxe, Deevit, FC Flip en Bernardduur. Ook bedankt: Rob de Vos van Hevos! Yorkville.

We beginnen elk onderwerp met algemene informatie en op het einde van elk stuk worden er een aantal vaak voorkomende vragen beantwoord. Tsja, dit blijft immers een FAQ. Als je technische vragen niet beantwoord worden kan je deze uiteraard gewoon kwijt op het forum. Als je opmerkingen en/of toevoegingen hebt op deze FAQ kan je mij een PB sturen. Toevoegingen zijn zeer welkom, deze FAQ is namelijk alles behalve af.

Onderwerpen:

- Verschillen tussen versterkertypes
- Eerste hulp bij brom, kraak en ruis
- Impedanties (beter bekend als ‘dat Ohm-verhaal’)
- Vermogen
- Het nut van bi-ampen
- Bi-ampen met een Gallien Krueger versterker
- Buizenversterkers Algemeen
- Voor- en eindversterkers
- Algemene vragen beantwoord (kabels)
- Informatie op de Hevos website (!!!)
- Links


____________________________

Verschillen tussen versterkertypes
deevit schreef:Amp heads
Een head (top) is alleen een versterker in een behuizing, dus zonder speakers. De versterker bestaat uit een voorversterker en een eindversterker. Grofweg maak je je sound met de voorversterker en de eindversterker zorgt dat dat op het gewenste volume gebracht kan worden.
Afbeelding

Combo amps
Een combo is een speakercabinet met ingebouwde versterker, vandaar ook de naam combo.
Afbeelding

Preamplifiers
Een preamplifier (of preamp) is een voorversterker. Deze is alleen voor je sound en niet om uit te versterken (zie ook wat ik bij 'amp heads' schreef). Deze zie je vaak in 19" uitvoering (past precies in een flightcase met poweramp naar keuze) of in stompbox model (stompbox = pedaal).
Afbeelding
Afbeelding

Poweramp
Een poweramp is een eindversterker, puur bedoeld om het signaal van een voorversterker uit te versterken. Er zijn speciale eindversterkers voor basgitaar, maar vaak zie je gewone PA versterkers gebruikt worden.
Eentje speciaal voor bas:
Afbeelding

Cabinets
Speakerkast. Deze kan worden gebruikt met een losse head, voor en eindversterker combinatie of als de versterker het toelaat met een combo. Cabinets zijn in allerlei configuraties te krijgen. De meeste voorkomende zijn die met 4x 10" speakers, 2x 10" speakers of 1x 15" speaker. Wordt vaak aangeduid als 410, 210 of 115. Ook cabinetten 12" basspeakers kom je steeds vaker tegen.
Afbeelding

Wat is er nu bijvoorbeeld zo goed(of slecht) als ik een losse amp head en een cabinet koop ofzo ?

Niets is per definitie goed of slecht. Als je echt een zware set met veel vermogen wilt kom je over het algemeen automatisch uit bij een set met losse versterker en speakers. Maar er zijn ook weer genoeg combo's waarmee je prima uit de voeten kunt in een combootje. Het voordeel van losse versterker en speakers is dat je makkelijker delen kunt vervangen. Stel dat je je versterker te gek vindt maar je cabinet minder, dan kun je enkel je cabinet vervangen en je versterker houden. Bij een combo kan dit niet. Ook vind ik het makkelijk dat ik bijvoorbeeld bij een repetitie maar één cabinet meeneem, maar bij een groot optreden twee. Zo heb je een breed inzetbare set. Het voordeel van een combo kan weer zijn dat alles bij elkaar in zit, sommige mensen vinden dit makkelijker met transport en opstellen.
____________________________

Eerste hulp bij brom, kraak en ruis


https://www.popschoolmaastricht.nl/colle ... dstechniek" onclick="window.open(this.href);return false;

____________________________

Impedanties (beter bekend als ‘het Ohm-verhaal’)

Impedantie (Z) is in de elektrotechniek een vorm van weerstand die door o.a. spoelen veroorzaakt wordt. Impedantie gebruikt dezelfde eenheid als weerstand, namelijk Ohm [Ω]. Deze eenheid ken je misschien nog uit je oude natuurkundeboek. Voor de handigheid beschouwen we vanaf nu impedanties als normale weerstanden omdat daar makkelijker mee te rekenen valt.

Versterkers hebben een weerstand nodig om te werken – in de vorm van een of meerdere luidsprekers. Het geheel van luidspreker(s) met een houten kast noemen we een cabinet (of box, of …). Bij cabinetten gaat het hier meestal om 8 of 4 ohms. Binnen het cabinet kunnen er luidsprekers met andere weerstanden voorkomen, bijvoorbeeld 16 ohm.

Hoe lager de weerstand is die de versterker ‘ziet’, hoe meer vermogen een versterker kan leveren. Hoe meer vermogen een versterker levert, hoe warmer hij wordt. Hoe warmer een versterker wordt, hoe meer interne weerstand er optreedt, hoe meer interne weerstand een versterker heeft, hoe warmer hij wordt - op een gegeven moment gaat de versterker oververhitten bij een te lage weerstand. Sommige versterkers gaan tot 2 ohms, de meeste hebben een minimum van 4 ohm.

Het is dus erg belangrijk dat je de goede cabinetten gebruikt en deze juist combineert. Je kan op 2 manieren combineren: parallel of serieel (in serie). De volgende natuurkundige regels zijn hier van toepassing: (R staat voor Resistance, ofwel Weerstand). Deze 2 belangrijke formules kan je zowel op cabinetten als op luidsprekers toepassen.

Parallelle schakeling:
1/Rtot = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 (etc...)

Seriële schakeling:
Rtot = R1 + R2 + R3 (etc...)

Voorbeeld van een parallelle schakeling:

Stel je hebt 2 cabinetten: een 4 x 10” van 8 ohms en een 1 x 15” van 8 ohms. Je versterker heeft 2 speakeruitgangen en de minimale impedantie is 4 ohms. Van binnen zijn de twee speakeruitgangen parallel geschakeld (“Parallel speaker outputs”). De totale weerstand die de versterker ‘ziet’ is:

1/Rtot = 1/8 + 1/8
1/Rtot = 0,125 + 0,125 = 0,250
1/0,250 = 4
Rtot = 4 ohm


De versterker ‘ziet’ een totale weerstand van 4 ohms, en dat is het minimum voor de versterker. Een versterker die 140 watt oplevert bij 4 ohms zal nu 140 watt afleveren aan de 2 cabinetten.

Je kan het nu zelf uitrekenen, maar hier is een standaard lijstje met vaak voorkomende combinaties.
Twee 8 ohm kasten parallel: 4 ohm
Twee 4 ohm kasten parallel: 2 ohm
Twee 16 ohm kasten parallel: 8 ohm
Vier 16 ohm kasten parallel: 4 ohm
Vier 8 ohm kasten parallel: 2 ohm


Voorbeeld van een seriële schakeling:

Een speakercabinet zal vaak een ingang (input) en een uitgang (output) hebben. De input wordt aangesloten op de versterker, en de output op een ander cabinet. (Dus niet op de versterker!). Dit kan zowel en seriële als een parallelle uitgang zijn. Als het niet op het cabinet staat kan je de handleiding of internet er op naslaan. Eventueel piep je het geheel door met een multimeter. We gaan nu uit van een cabinet met een seriële uitgang en we nemen weer de twee 8-ohms cabinetten als voorbeeld. In dit geval mag je de weerstanden van de cabinets optellen:

Rtot = R1 + R2
Rtot = 8 + 8
Rtot = 16 ohms


De versterker ‘ziet’ een weerstand van 16 ohms. Dezelfde versterker met een vermogen van 140 watt zal nu ongeveer 50 watt (!!!) afleveren aan de speakers.

LET WEL: Dit is alleen van toepassing op transistorversterkers. De meeste buizenversterkers hebben een uitgangstransformator die zich aanpast aan de weerstand, en dus bij vrijwel alle gangbare speakerweerstanden het volle vermogen afleveren.

Vergelijking:

Om ervoor te zorgen dat je serie/parallel nooit meer kan verwarren zal ik een vergelijking maken. Tenslotte, soms zegt een plaatje meer dan 1000 worden. Stel, je versterker is een pompje en je cabinetten zijn waterleidingen.

Nu stel je de leidingen naast elkaar op en je laat het water tegelijkertijd door de leidingen lopen. De oppervlakte van de doorsnede is nu groter als bij 1 leiding dus het pompje ondervindt minder weerstand. Je gebruikt de formule voor de parallel-schakeling.
1/Rtot = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 (etc...)

Stel je zet de leidingen achter elkaar. Het pompje moet het water over een langere weg pompen, en ondervindt dus meer weerstand ten opzichte van de situatie met 1 leiding. Je gebruikt de formule voor de serie-schakeling.
Rtot = R1 + R2 + R3 (etc...)

Afbeelding


Het enige wat je nu nog over serie en parallel schakelingen moet weten is dat je binnen een cabinet beiden manieren terug van vinden. Bij cabinetten met meerdere luidsprekers worden de luidsprekers zo geschakeld dat de totale weerstand gunstig uitkomt.



Vragen:


"Ik weet de impedantie van een cabinet niet. Hoe kan ik dat meten?"

Koop een multimeter (5 Euro bij de bouwmarkt). Stel hem in op weerstand (Ω), de laagste stand. Prop een speakerkabel in het cabinet.
Houd de polen van de multimeter tegen de 2 delen van je speakersnoer (‘tip’ en ‘sleeve’).

Als de meter 3 ohm aangeeft is de kast 4 ohm, en bij ongeveer 6 is de impedantie 8 ohm. Deze waardes zijn lager omdat je gelijkstroomweerstand meet.


"Ik heb een 4 ohm cabinet en een 8 ohm cabinet, hoe moet ik deze aansluiten?"

In serie krijg je een totale impedantie van 12 ohm.
Parallel krijg je een totale impedantie van 2,67 ohm.

Niet echt mooie waardes. Als je versterker 2 ohms als minimum heeft zou je voor parallel kunnen gaan. Houd er wel rekening mee dat het 4 ohm cabinet 2/3 van het vermogen krijgt en het 8 ohm cabinet maar 1/3.

LET OP: Met buizenversterkers zijn dit soort "mismatches" afgeraden!!


"Ik wil mijn cabinetten graag in serie zetten maar mijn cabinetten hebben geen (juiste) uitgangen. Hoe krijg ik dit toch voor elkaar?"

Je kan deze vraag hebben als je op 8 ohm uit wilt komen voor een buizenversteker. Hiervoor moet er zelf een speakerkabel solderen. Koop 3 stevige jackpluggen en 2-aderig luidsprekerkabel, zo dik mogelijk. Trek de aders van elkaar en soldeer een driehoek.

de + van jack 1 naar de + van jack 2
de - van jack 2 naar de + van jack 3
de - van jack 3 naar de - van jack 1

Controleer de polariteit met een bijna-lege 9 volt batterij en (indien je een multimeter hebt) de totale impedantie.

Kijk eens wat ik hier gevonden heb...
https://home.earthlink.net/~iktoblikto/s" onclick="window.open(this.href);return false; ... wiring.pdf


Wat is de impedantie van een 6x10” cabinet?

Sommige 6x10s worden geadverteerd als 6 ohm (MarkBass), anderen als 4 ohm (SWR). Het KAN zijn dat in het cabinet gebruik is gemaakt met luidsprekers met verschillende impedanties om precies uit te komen om 4 ohm. Dit is onwaarschijnlijk omdat dan niet elke luidspreker hetzelfde vermogen krijgt. Ook KAN het voorkomen dat de luidsprekers van zichzelf een onorthodoxe impedantie hebben, ik heb ook wel eens 15” luidsprekers van 6 ohm (!!!) gehad! Het komt er meestal op neer dat het cabinet bestaat uit drie paren van twee serieel geschakelde 8 ohm speakers die parallel staan.

Voor 1 paar van twee in serie geschakelde 8 ohmers geldt:

Rtot = 8 + 8 = 16 ohm

Dit is 3 maal aanwezig en dit staat parallel geschakeld.

1/Rtot = 1/16 + 1/16 + 1/16
1/Rtot = 1/16 + 1/16 + 1/16
1/Rtot = 0,0625 + 0,0625 + 0,0625 = 0,1875
1/0,1875 = 5,33 ohm


Omdat impedantie frequentieafhankelijk is maakt het niet erg veel uit. Een 5 ohm cabinet kan je beschouwen als zijnde 4 ohm.
Daarbij moet ik wel vermelden dat buizenversterkers een dergelijk “mismatch” minder prettig vinden dan transitorenversterkers.

Ps. Je komt op dezelfde waarde als je de 6 speakers verdeelt over 2 groepen van 3 parallel geschakelde 8 ohm speakers met de groepen in serie.
Korte formule: 1 / (( 1/8 + 1/8 + 1/8 ) / 2) = 5,33 ohm


“Mijn tweeter is kapot/staat uit, heeft dit invloed op de impedantie van mijn cabinet?”

Nauwelijks. Je versterker merkt er niets van.


"Ik heb een 4 ohm 4x10" cabinet, hoe bouw ik hem om naar 8 ohm?"
"Ik heb een 8 ohm 4x10" cabinet, hoe bouw ik hem om naar 4 ohm?"


Dit is absoluut niet mogelijk zonder de luidsprekers te vervangen.


"Hoe maak ik een schakelaar in mijn cabinet waarmee ik de impedantie van het cabinet kan veranderen tussen 4 en 16 ohm?"

Zoals in het volgende antwoord stond: een 4 ohm cabinet kan nooit 8 ohm worden. Maar een 4 ohm cabinet met meerdere luidsprekers kan wel worden omgezet naar 16 ohm. Het is handig om een schakelaar in je cabinet te maken. Jerome heeft daar een mooi schemaatje voor:

Afbeelding

LET OP: nooit de schakelaar gebruiken als de versterker aanstaat!
____________________________


Vermogen!


Geluidsniveau...

"Het volgende stuk was het antwoord op een vraag van Roro92 over het verschil in volume tussen een 280 watt en een 480 watt versterker."

280 watt is best heel veel in de wereld van versterkers. Een gemiddelde basversterker is 300 tot 350 watt. Een paar watts verschil maakt niets uit. Waarom? Hmn, dit is lastig uitleggen... daarom staat er nog niets in de versteker FAQ over dit onderwerp. Ik probeer het uitgebreid en algemeen te omschrijven zodat het in de FAQ gezet kan worden.

Ons gehoor werkt ongeveer logaritmisch.
Misschien heb je het volgende op de middelbare school geleerd: Verdubbeling van de geluidsbronnen zorgt voor 3 decibel (dB) extra op het geluidsniveau. Voorbeeld! 1 motor maakt geluid. Als er een motor bij komt geeft dat 3 dB extra op het geluidsniveau. Dan heb je in totaal 4 motoren (2x2) nodig om totaal 6 dB harder te zijn dan 1 motor. Er zijn 8 motoren (4x2) nodig om 9 dB harder te zijn dan 1 motor. Gelukkig voor ons klinken 8 motoren niet 8 keer zo hard als 1 motor. Je zou direct volledig doof zijn!!
Werkelijkheid: Omdat ons gehoor logaritmisch is, klinken 10 motoren ongeveer twee keer zo hard als 1 motor. Dit verschil drukken we uit in +/- 10 dB (8 motoren was 9 dB).

Bij basversterkers werkt dat ook zo. Stel dat je 2 keer zo hard wilt spelen. Daarvoor is 10 keer het vermogen nodig. Als je een versterker zou willen die 2 keer zo hard gaat als een GK 400RB-IV (280 watt), heb je een versterker nodig van 2800 watt!! Het verschil in geluidsniveau tussen 280 en 480 watt (GK 700RB-II) is maar 2,34 dB. Dat hoor je wel, maar het is niet het verschil wat je in eerste instantie zou verwachten van een versterker met bijna het dubbele vermogen.

Het totale geluidsniveau dat je set kan produceren hangt af van 2 componenten. Het vermogen van je versterker... maar wat nog veel meer invloed heeft, is de efficientie van de cabinetten. Er is een formule voor...

Geluidsniveau = "efficientie cabinet" + (10 * log "RMS vermogen versterker")

Voorbeeldjes... (ik pak maar wat (specs van: https://www.bassbacke.de/hints/bass/basscabs.htm" onclick="window.open(this.href);return false;)): Stel, we hebben een GK 400RB-IV, een GK 700RB-II, een Ampeg SVT-410HLF (4 ohm/98 dB) en een Aguilar GS 410 (4 ohm/104 dB). We gaan combinaties maken van deze versterkers en cabs. Hier zijn de resultaten van het hoogst berekende geluidsniveau naar het laagst:

Aguilar + 700RB = 104 + (10 * log 480) = 104 + 26,8 = 130,8 dB
Aguilar + 400RB = 104 + (10 * log 280) = 98 + 24,4 = 128,4 dB
Ampeg + 700RB = 98 + (10 * log 480) = 98 + 26,8 = 124,8 dB
Ampeg + 400RB = 98 + (10 * log 280) = 98 + 24,4 = 122,4 dB

Een 400RB met een efficienter cabinet eronder kan dus makkelijk harder gaan als een set met een 700RB als top.

Minder efficiente cabinetten zijn per definitie niet 'slechter' ofzo dan efficientere varianten. Minder efficient betaalt zich terug in meer bereik in diepte, of in gewicht. Denk aan de volgende quote van J. A. Hoffman (KLH): "It is not possible to combine high efficiency, especially at low frequencies, with compact enclosure size, and adequate low frequency response. One can, more or less, only choose two of the three parameters when designing a speaker system."

Nog een opmerking: De efficientie van een cabinet wordt normaliter gemeten bij 1 watt op 1 meter afstand. Elke fabrikant meet toch een beetje anders. De ene testomgeving is de andere niet. Dus... je moet de cijfers niet al te letterlijk nemen. SWR geeft bijvoorbeeld wel ERG hoge waarden af. De moraal van het verhaal is: winst in volume is hoofdzakelijk in efficientie van cabinetten te vinden, en in mindere mate in het vermogen van de versterker. Hoe dat uitpakt moet je zelf horen en testen.

Redenen om toch voor voor veel vermogen te gaan is als je de versterker wilt ontlasten, voor de extra aansluitmogelijkheden, als je graag over inefficiente cabinetten wilt spelen of je wilt 'headroom' over hebben. Headroom heb je nodig om pieken in je spel netjes en strak te laten klinken zonder dat de versterker het signaal afkapt. Net dat beetje vermogen extra kan je maar net nodig hebben...


Vragen:


"Wat is de relatie tussen vermogen en weerstand?"
Hoe meer weerstand – hoe minder vermogen. Afhankelijk van de efficiëntie van de versterker neemt het vermogen met ca. 40% af als je de weerstand verdubbelt: Een versterker die 140 watt levert bij 4 ohms zal een vermogen van 80 watt leveren bij 8 ohm. Vermogentechnisch gezien is het dus ideaal als een versterker draait op zijn minimale weerstand – dus bij het juiste aantal ohms.

In het cabinet impedanties heb je kunnen lezen hoe je meerdere cabinetten aansluit op 1 versterker. Vermogen deelt zich over het aantal cabinetten dat je aansluit. Zolang de cabinetten dezelfde impedantie hebben, zal deze verdeling ook EERLIJK zijn.

____________________________

Het nut van bi-ampen
Madmac schreef:Ik hoor soms wel dat mensen het nut van bi-ampen bij basgitaar niet inzien. Daarom wil ik hier even uiteenzetten van het nut ervan is.

Allereerst wil ik zeggen dat bepaalde cabs gemaakt zijn om bepaalde frequenties optimaal weer te geven. Van een 18" verwacht je bvb geen hoge tonen en van een 210 verwacht je geen subbas.
Als je nu een 18" en een 210 parallel aansluit krijg je een perfecte combinatie die mekaar mooi aanvult.
Maar veel versterkerpower gaat bij elk cab verloren aan nutteloze frequenties. De subbas die bvb naar de 210 gestuurd wordt, is verspilde enegie die beter naar de 18" gestuurd werd.

Hier komt bi-amping dus voor het verschil zorgen ! 8)
Nu heb je twee gescheiden eindtrappen (Hartke 5000 of 7000, Eden WT 800, Ampeg SVT 4 pro, ...) die via een instelbare schiedingsfilter (crossover) hoge frequenties naar één cab sturen en lage freq naar het andere cab.
Het nut ? Je 18" krijgt plots enkel frequenties onder (bvb) 150 hz te slikken, waardoor je zijn frequentiegebied optimaal benut, met een hoog rendement tot gevolg. De 210 daarentegen wordt vrijwaard van subbas en gaat plots een veel hogere presence in de lowmid aankunnen.
Tesamen gaat deze combinatie dan onmiddelijk véél meer rendement geven dan beide in fullrange.

Nu een situatie om mijn uitleg te staven:

Ik heb een Hartke 5000 van 2 x 250 watt uitgang op 4 ohm. Een bi-amp versterker dus.
Ik heb een Peavey TVX 410 op 4 ohm en een Peavey BVX 15" op 4 ohm.
Nu doe ik de volgende aansluitingen:

Bi-amp uit, elke cab aangesloten aan een 250 watt eindtrap, fullrange. Beide cabs krijgen het volledige bereik te verwerken en het klinkt lekker. De 410 gaat bijna zo laag als de 15" en de 15" geeft heel wat mid extra. Dit is met alle toonregeling flat.
Bij hoge volumes begint de 410 dominant te 'flapperen' in de subbas, waardoor een onzuivere basklank ontstaat. De opeengestapelde mid overheerst waardoor je het gaat weg EQ'en.

Bi-amp aan, crossover op 80 hz. De 15" krijgt enkel de freq onder 80 hz doorgestuurd, de 410 krijgt de freq boven de 80 hz. Elk cab doet waar het goed in is. Je krijgt dus geen mid-overlapping waardoor deze combinatie meer 'loudness' klinkt op lage volumes. Ook met de toonregeling flat.
Bij hogere volumes begint de 15" lekker te brullen, zonder vervorming, en de 410 geeft bij 80 hz nog steeds een zalige punch, zonder risicofrequenties. Er onstaat geen mid opstappeling, maar wel een straffe mid-presence.

Nu de combinatie met mijn Warwick Terminator. Dit is een zeer bijzonder cabinet. Het is één kast, met bovenaan twee 10" + tweeter en onderaan twee 15" in een 4th order bandpasskast:

Afbeelding

Bij deze combinatie geef ik veel meer frequenties door naar de 2 x 15. Mijn filter staat nu op 500 hz, waardoor de 2 x 15 alles onder de 500 hz voor zijn rekening neemt en de 210 slechts de +500 hz freq moet nemen.
In deze combinatie is de 215 een 4 ohm cab en de 210 een 8 ohm. De 210 krijgt hier slechts 170 watt.

Bij gebruik geeft de 215 een ongeloofelijke grommende bas weer, gewoon heel rauw. De 210 moet enkel mid en hoog doen en heeft hier dus nooit ademnood. De combinatie klinkt extreem present, met een hyperenergieke sound als gevolg. Héél anders dan de twee Peavey's dus.

Bijkomend voordeel bij bi-amp is dat de twee eindtrappen afzonderlijk instelbaar zijn, waardoor je ook nog eens controle hebt over de balans tussen (sub)bas en mid/hoog.

Conclusie: als je het allerbreedste klankspectrum wenst te halen zonder vervorming is bi-amp ideaal. Wil je net een mid-based grommende sound dan is bi-amp overbodig, tenzij met een Terminator.

Zo, ik hoop dat hier ooit iemand iets aan heeft. :mrgreen:

____________________________

Bi-ampen met een Gallien Krueger versterker


De 800RB kan bi-ampen TUSSEN 2 cabinetten. Laag naar 1 cab, mids en hoog naar het andere. Dit is redelijk normaal.

De bi-amp van de 700RBII, de 1001RBII en 2001RB heeft zijn uitwerking BINNEN de/het cabinet(ten). Hierbij worden de tweeter(s) door een andere eindversteker aangestuurd dan de andere speakers. Alleen de tweeters krijgen een ander signaal.
Dit is zo gedaan zodat je de boost overdrive niet over de tweeters te horen krijgt. Overdrive over een tweeter klinkt namelijk niet echt goed... daarom doen veel bassisten hun tweeters uit. Dat hoeft bij zo'n tweeter bi-amp niet meer. Ook kan je zo het volume van de tweeter regelen zonder te klooien aan de achterkant van je cabinet. Het doel van deze bi-amp is dus geheel anders. Appels en peren...

Het crossover punt tussen de 2 eindversterkers binnen de 700RB-II etc. is 5 kHz. Redelijk hoog dus. Het eindversterkertje voor de tweeters is 50 watt.

Voor zo'n constructie heb je per cabinet eigenlijk 2 speakerkabels nodig. 1 voor de tweeter en 1 voor de rest. GK heeft ervoor gekozen het binnen 1 kabel te houden. DAAROM heb je een "speciale" kabel nodig. Deze "speciale" kabel is een doodgewone 4-polige speakon die voor bi-amp PA gebruikt wordt. Tsja, dit is anders dan normaal en dit zorgt soms voor verwarring... Nergens voor nodig, het is industrieel standaard!
Om verwarring te voorkomen krijg je zo'n kabel er GRATIS bij als je een GK bi-amp cabinet koopt.

Het is dus geen mysterie hoe zo'n kabel in elkaar zit. Overal op het web is te vinden hoe je zelf zo'n kabel maakt. +1 en -1 voor de drivers, +2 en -2 voor de tweeter.

Als je hier niet gebruik van wilt maken dan kan je een gewone 2-polige Speakon kabel gebruiken en de versterker en cabs op full-range zetten. Zover ik weet kan dat kan ook zonder problemen met een 4-polige kabel. Anyway... het signaal wordt bij full-range niet gescheiden in de versterker, maar gewoon in de cabinetten m.b.v. een crossover, ook bij GK cabs.

Als je toch van die functie gebruik wilt maken, en je hebt geen GK cabs, dan kan je het cabinet ombouwen. De schakelaar op een GK cabinet zorgt ervoor dat de crossover omzeilt wordt en dat de tweeter direct aan de +2 en -2 komen te hangen. Je kan dus van ieder cabinet de tweeter direct op de speakon aansluiting solderen voor hetzelfde effect. Heel misschien moet je de aansluiting nog upgraden van een 2-polige naar een 4-polige speakon, dat hangt af van het cabinet. Dan nog zo'n kabel maken of kopen... en viola... :)

Ik hoop dat het nu duidelijk is...
____________________________

Buizenversterkers Algemeen


Over die buizen amps, een paar simpele tips:

Zoals gezegd, niet aanzetten zonder speaker cab, vindt de uitgangstrafo niet fijn.

Niet onnodig lang op standby laten staan, dit verkort de levensduur van de eindbuizen.

Probeer de amp pas te verplaatsen nadat deze enigszins is afgekoeld, op die manier gaan je buizen een stuk langer mee.

Als je erg hard speelt en je box trilt flink, dan is het af te raden je top op je box te zetten omdat warme buizen dus gevoelig zijn voor trillingen en zo eerder 'microfonisch' kunnen worden of mechanisch defect kunnen raken. In het laatste geval hoor je het 'gerinkel' van de buizen versterkt terug.

Druk niet zomaar een stel eindbuizen in je amp als je niet zelf de biasstroom kan regelen, voor een optimale werking dienen alle buizen ongeveer dezelfde stroom te trekken. Voorbuizen kan je zonder aanpassing vervangen.

De verschillende types voorbuizen 12AX7(ECC83), 12AU7(ECC82), 12AT7(ECC81) zijn in de meeste gevallen (met name oude versterkers) onderling inwisselbaar en kunnen naar 'gain-smaak' verwisseld worden.

Probeer bij buizenversterkers altijd een match te maken tussen de impedantie van de versterker en die van de box. Veel mensen zeggen dat een mismatch van 100% nog kan, maar dat klinkt vaak al lelijk en kan de spanningen intern veranderen. (Bijvoorbeeld een Fender Bassman 100 klinkt als ie hard staat op 4 ohm vol en bruut, maar op 8 ohm kaal en schreeuwerig.) Een langdurige mismatch van impedantie kan schadelijk zijn voor je versterker indien deze hard moet werken.

Buizenversterkers hebben Elco's die stroom opslaan, deze kan er soms een week na het uitzetten nog in zitten. Ga dus niet zomaar in je versterker neuzen, want in het ergste geval staat er nog ergens 600V die zich via je vingers ontlaadt.

____________________________


Biasen van Buizenversterkers

Bernardduur schreef:Ik had al een tijdje geleden beloofd om een stukje te schrijven over biasen en zo......... dus daarom hierbij een post over het biasen van all tube amps.

[edit: ik gebruik een aantal keren pinnummers. Ik spreek hierbij over mn meest gebruikte buizen de EL34 en 6L6. Sommige buizen hebben een andere pin-out. Check de datasheets hiervoor of vraag t me]

WAARSCHUWING; HET BIASEN VAN VERSTERKERS GAAT GEPAARD MET HELE HOGE VOLTAGES DIE MOGELIJK DIRECT DODELIJK ZIJN! WEET DUS WAT JE DOET! WEET JE DAT NIET, LAAT DAN IEMAND ANDERS HET DOEN DIE HET WEL WEET! WEES ALSJEBLIEFT VOORZICHTIG!

Versterkers drainen
Haal iig het voedingskoord (power cable) uit je stopcontact!!!!!!!!!!!!!
Voor een goede en veilige werkwijze in versterkers is het aan te raden om versterkers voordat je begint met klussen te drainen. De condensatoren in versterkers kunnen een hoge stroomsterkte blijven behouden, ook als de amp uitstaat. Om dit te doen moet je een drain maken. Dit is "simpel" een weerstand met 2 geisoleerde aligator clips. De weerstand is 27k, 9W (rond deze waarde is goed). Clip 1 van de leads op de aarde en clip de andere lead op een punt waar hoogspanning op zou moeten staan. Een voorbeeld hiervan is bv een een plate van een preamp buis (pin 1 of pin 6). Je kan met je multimeter nameten hoeveel stroom er nog op staat. Laat deze drain gewoon zitten terwijl je klust. Haal hem er wel uit als je de stroom er weer opzet!

Achtergrond

Even voor de goede orde: je hebt 2 grote soorten buizen. Preamp buizen en poweramp buizen. De ene kun je herkennen omdat ze kleiner zijn dan de andere. Alleen powertubes (dus de grote) moet je biasen; preamp buizen niet. Power buizen zijn meestal Pentodes (5 onderdelen) maar kunnen ook in triodes voorkomen (3 onderdelen) of geschakeld worden. Triodes leveren meestal een lagere wattage op en hierdoor minder headroom.

Voor de andere orde; er zijn all tube buizenamps die je niet hoeft te biasen. In de versterker designs zijn er designs die de buis door een cathode schakeling biasen maar deze bias staat vast. Voordeel: amp loopt altijd op een goede bias. Nadeel: door een variatie in buizen en waarden kan deze soort bias het soort buizen dat je gebruikt beperken. Het onderstaande slaat dus alleen op all tube amps met de zogeheten bias gestelde push-pull configuratie.

Dan biasen. Waarom moet je biasen?
Biasen is het "setten" van een eindbuis zodat er een goede afweging is tussen werkzaamheid en levensduur. Eindbuizen kun je laten lopen op van 0% tot 105% van hun werkzaamheid. Hierbij zullen de extremen natuurlijk anders klinken. Op 0% zal er niet veel gebeuren, op 105% zal hij goed klinken. Maar het nadeel is dat een buis op 100% of meer sneller "gebruikt" zal worden dan een die lager staat en dus sneller op / kapot gaat. Er is ooit goed nagezocht of er tussen de klank en de dienstjaren icm bias afstelling een compromis kon worden gesloten........ en dat is ooit gevonden op 70%. De klank van een eindbuis gaat boven de 70% ahw in een asymptoot waarbij een hogere bias niet zal leiden tot een cruciaal andere toon. Toch zal op 70% de levensduur van de buis hoger zijn dan wanneer hij hoger is gebiased.

70% dus........ maar 70% van wat?

Daar hebben we datasheets voor. Men neme bv de 6L6GC buis van JJ.

Tube Datasheets
JJ 6L6GC buis

Als we hier lezen hebben deze buizen een limited value van 30W per buis in pentode stand.
We moeten dus als we gaan biasen uitgaan van 70% van deze 30W = 21W per buis (Fender twin heeft 4 van deze buizen = 4x 21W = 84W, ongeveer de powerrating van een Fender Twin (=85W)).

OK, dat hebben we nu. Onze uitgangswaarde is 21W.

De waarde van matching
Overal lees je dat je eindbuizen gematcht moet kopen. Maar waarom moet je matchen? En wat is matchen?

Ik moet nu eerlijk zeggen dat je eindbuizen niet HOEFT te matchen. Een push-pull design als dat we hier over spreken is heel erg vergevend........ compleet gemismatchte buizen zullen een prima geluid geven (kijk / luister naar de Bassman die ik met de knutselmeeting bij me had. De buizen die erin zitten zijn niet gematcht, niet eens van hetzelfde merk :D). Het is alleen wel aan te raden om te matchen en dit is vooral om het gegeven dat perfect gematchte buizen gewoon een stuk beter geluid geven dan buizen die dit niet zijn. Ze kunnen ahw beter "samenwerken".
Verder is er een gemaksfactor in het spel. Straks als we gaan biasen zullen we maar 1 buis biasen. Omdat de andere buizen gematcht zijn kunnen we er van uitgaan dat de overige buizen identiek zijn en hierdoor dus ook identiek zullen reageren op de biasvoltage.
Matchen is een simpel proces waarbij de buis op een lezer wordt gezet. Deze lezer zet de buis aan (geeft em een heater voltage) en meet een bepaalde waarde. Buizen met dezelfde waarde zijn een match.

Wat wiskunde

We willen wattage meten. Hoe doen we dat? De meeste multimeters hebben geen power-stand (power druk je uit in Watt).

Daar hebben we de natuurkunde voor. P = VxI oftewel P(in Watt) = Spanning (in Volt) x Stroomsterkte (in Ampere).

Das erg mooi. Nu kunnen we het wattage berekenen door het voltage van de buis te pakken (op de plate) en dat te vermenigvuldigen met de totale stroom die hij trekt. Maar nu komt er een praktisch probleem. Willen we ergens een stroomsterkte van meten dan moeten we de meter in serie met het onderdeel zetten........ en dat is niet al te makkelijk met een buis, zeker niet als je ook andere dingen moet meten.

En alweer geeft natuurkunde de uitkomst. Kennen we deze formule nog? V = IxR?????
Als we van de R nu eens 1 ohm maken dan krijgen we V = Ix1 oftewel V=I

Wow, en V kunnen we makkelijk meten omdat je een voltage over iets heenmeet, dus tussen 2 punten.

Dus wat we eerst moeten doen is de versterker (als dat nog niet gedaan is) aanpassen. Bij het design waar we het al een tijdje over hebben zit de kathode van de buis aan de aarde vast (pin 8 op de voet). Verwijder deze aardeconnectie en vervang deze door een 1 ohm weerstand. Investeren in een goede weerstand is aan te raden omdat zo de bias beter en duidelijker af te lezen is. Ik gebruik meestal een 1W carbon 1 ohm weerstand. Kijk nog wel effe naar welke buis je gebruikt. Een EL34 buis heeft meestal pin 1 en 8 beide naar aarde (pin 1 = grid 3 en die wordt meestal als shield gebruikt). Ik kan aanbevelen pin 1 naar aarde te loodsen en pin 8 via de 1 ohm weerstand zodat de werking van pin 1 goed en ongehinderd blijft).

Doe dit voor iedere powertube. Iedere powertube moet dus een 1 ohm weerstand van pin 8 naar aarde hebben!

1 ohm is eigenlijk een hele kleine weerstand die niet merkbaar zal zijn in het uiteindelijke geluid.

Het biasen

Nu hebben we alles correct voor de biasprocedure. We hebben onze uitganswaarde (21 Watt), en we hebben de 1 ohm weerstand erin zitten. Nu kunnen we gaan biasen!

We halen allereerst de power tubes uit de sockets. Sluit de amp helemaal aan (incl speaker) en stop de voedingskabel in de 220. RAAK GEEN PUNTEN AAN WAAR STROOM LOOPT!!!!!!!
Zet de amp op standby en aan. Meet op pin 5 de biaswaarde. Dit is een negatieve voltage tussen de -1 en -80V. Draai vervolgens aan de bias knop tot dit punt een zo hoog negatieve waarde heeft.

Zet de amp uit.

Doe de powertubes in de amp. Zet de amp op standby en aan. Laat de buizen opwarmen.

Kijk nog een keer goed of de speaker erin zit. Zo ja, dan mag als de buizen goed warm zijn de standby eraf.

Zet nu de multimeter op de zo hoog mogelijke voltage meting. Meet op pin 3 (het voltageverschil tussen pin 3 en aarde) deze waarde en noteer deze (voltage zal tussen de 300 en 600V zijn). Dit noemen we getal A.

Zet nu de multimeter op de zo laag mogelijk voltage stand (meestal mV stand). Meet nu het voltage verschil over de 1 ohm weerstand (voltages zullen erg laag zijn). Noteer deze ook. Dit noemen we getal B.

Deel nu getal B door 1000 (staat nu in milli Ampere, we moeten hem hebben in Ampere) en vermenigvuldig deze waarde met getal A. Dit getal is de wattage van wat de buis nu trekt. Deze zal nu laag zijn.

Draai nu de bias potmeter wat open en herhaal de stappen voor getal A en B. Ga door tot de vermenigvuldiging van deze 2 getallen 21 zal zijn (of dicht in de buurt).
Je zal merken dat als je de biaswaarde aanpast het voltage over de buis (hoogvoltage op pin 3; getal A) ook zal veranderen. Dit komt omdat de buis nu meer gaat werken en zn "load" verhoogd.

Laat de amp vervolgens een tijdje aanstaan (warm worden), speel erover, etc. Meet na een tijdje de bias nog een keer. Het kan zijn dat je hem moet bijstellen. Probeer rond de 21W te blijven

Klaar! Ruim je amp op en speel!

Wat extra
Silverface Fender amps kunnen NIET op deze manier gebiast worden. Dit komt door het "stomme" balans design van Fender van die tijd. Ik kan aanbevelen deze biasmanier te veranderen in een meer stabiele bias manier (blackface design) zodat een daadwerkelijke bias afgesteld kan worden.

De waarde van de bias kan veranderen als de buizen ouder worden. Bij onderhoud aan een amp kan dus ook het aanpassen van de bias zijn. Zet de bias ALTIJD bij nieuwe eindbuizen.

Door het vergevende karakter van het amp design zullen ook lage wattages redelijk tot goede sounds geven. Je kan doordat de bias een potmeter is er zelf mee experimenteren.

PAS OP als de buizen rood gaan gloeien. De heaters in de buis zullen de buis een rustige oranje gloed geven en zodra je de power op de eindbuizen gooit (door hem van standby af te halen) zal er een blauwe gloed te zien zijn. Deze blauwe gloed is de hoogspanning die op de buizen werkt en is dus goed.
Als de buizen daarentegen echt helemaal ROOD worden en dus helemaal 1 rode kleur hebben (het zogeheten red-platen) dan staat de bias te hoog en wordt de buis te veel gepusht (100% of hoger). Pas op. Redplatende buizen leven < 5 minuten :D

Dan nog effe wat over die bias probes als in de post van het "doe het zelf" sectie van het forum. Deze probes zijn eigenlijk sockets met al die 1 ohm weerstand erin en 2 leads eruit om het zo te meten. Wat vergeten ze:
1. Een hoop amps hebben al 1 ohm weerstanden op pin 8 zitten. Twee 1 ohm weerstanden parallel aan elkaar geven een weerstand van 0.5 ohm. V = 1/2 I.
2. Ze vergeten dat zodra je de bias afstelt je ook de voltages op de plates verandert.
3. Ze vergeten dat niet alle amps op dezelfde platevoltage lopen (vergelijk maar eens een Ampeg met een Fender)
4. Ze vergeten dat niet alle bias maak circuits gelijk zijn

Er zijn meerdere manieren om te biasen. Dit is een van de makkelijkste die door iedereen gedaan kan worden maar zeker niet de beste!
Bernardduur schreef:Samenvatting
- Check de max wattage van je buis, neem daar 70% van en noteer dit. Dit is de uitgangswaarde
A. Unplug alles
B. Drain je amp
C. (als het nodig is) soldeer een 1 ohm weerstand in de amp aan pin 8
- haal je powertubes uit je amp
- sluit alles aan
- zet de amp op standby en aan
- meet het biasvoltage op pin 5
- Stel het biasvoltage zo hoog mogelijk negatief in
- Zet de amp uit
- Doe de powertubes erin
- Zet de amp op standby en aan
- Check of de speakerkabel erin zit
- Zet de amp aan als de buizen opgewarmd zijn
1. Zet je multimeter op de hoogste voltage stand
2. Meet het voltage verschil op pin 3 (plate) en noteer dit
3. Zet je multimeter op de laagste voltage stand
4. Meet het voltage verschil over de 1 ohm weerstand en noteer dit
5. Deel het getal uit punt 4 door 1000 en vermenigvuldig dit met het getal uit punt 2
- Draai aan de biaspotmeter en herhaal stappen 1 tot en met 5 tot het getal dicht op je uitgangswaarde uitkomt.

NB; stappen A, B en C alleen doen als er nog geen 1 ohm weerstanden in je amp zitten.

____________________________


Voor- en eindversterkers: wat en waarom?

Er zijn al een hoop vragen betreft dit onderwerp langsgekomen. Vaak was de hamvraag wat het voor voordelen heeft om losse componenten te gebruiken t.o.v. een normale bastop.

In elke top en combo zit een voor- en eindtrap. Ik noem het "trappen" i.p.v. versterkers omdat deze onderdelen in hetzelfde doosje zitten. Het is handig om ze pas voor- en eindversterker te noemen als ze gescheiden zijn.

Je kan de voortrap in je versterker herkennen aan de gain en EQ knoppen, daarachter zit de voortrap. De functie van de voortrap is het signaal van je bas zo optimaal mogelijk maken voor de eindtrap. Het signaal wordt luider gemaakt en de impedantie wordt aangepast. De voortrap is een buffer tussen je bas en de eindtrap.
Er zit op de meeste versterkers een vorm van toonregeling (EQ) en soms ook effecten, deze zijn ook onderdeel van het voortrap gedeelte. Als een versterker van buizen is voorzien, maar de versterking niet geheel door buizen is, dan zijn de buizen werkzaam in de voortrap. Dit noemen we een hybride versterker.

De eindtrap is hetgeen wat je versterker zo zwaar maakt, deze bepaalt het uitgangsvermogen. De elektronica hierin kan het signaal van de voortrap tot wel 40 keer (!!) zo hard maken. Dat is het enige wat de eindtrap doet. De eindtrap versterkt het signaal van je voortrap en stuurt daarmee de speakers aan.
Een eindtrap heeft geen of maar 1 knop. ALS er een knop op zit dan is deze om het zachter te zetten. Bij de meeste versterkers staat de eindtrap altijd 100% open, en wordt het volume bepaald met de knop van de laatste versterkingstrap in de voorversterker. Dit is de master.

Voor- en eindversterkers zijn niets meer dan die 2 delen, maar dan gesplitst in 19" behuizingen.

Voorversterkers heb je in alle soorten en maten. Ze zijn er specifiek voor zang, gitaar, bas... etc en ook voor algemeen gebruik. Er wordt vooral veel gebruik gemaakt van losse voorversterkers in de studio. Hier kan een andere voorversterker in combinatie met de microfoon een wereld van verschil uitmaken. In basland geldt dat ook hoor, een Avalon U5 klinkt echt anders dan een Ampeg met buizen!

Losse eindversterkers vind je terug in PA toepassingen (bandversterkerking, DJs...). In een mengpaneel zitten voortrappen verwerkt, dus er is geen voortrap nodig in de PA versterker. Daarom bestaat er die losse eindtrap.

Wat kan je ermee als bassist?

Het voordeel van losse componenten is exact hetzelfde als in de audio wereld. Meer flexibiliteit in je keuzes...

* Heb je een goed volume, maar is de klank niet goed? -> andere voorversterker kopen!
* Geluid goed maar versterker te zwaar? -> lichtere eindversterker!
* Andere uitgangimpedanties voor verschillende cabs nodig -> andere eindversterker!
* Etc...

Een ander voordeel is dat als een onderdeel van je combinatie kapot is, dat je nog steeds het andere onderdeel kan gebruiken.

Het leuke van PA eindversterkers is dat ze veelal stereo zijn. Dit geeft de mogelijkheid om te bi-ampen of de verstekers te bridgen. Meer daarover later.

Omdat eindversterkers niet alleen door bassisten gebruikt worden, is er een gezonde 2e hands markt voor. Stel: je wilt graag een Ampeg SVT4-pro en je kan die 1600 Euro niet opbrengen. Dan zou je een buizen voorversterker kunnen kopen (denk aan 300 Euro) en er een 2e hands eindversterker achter kunnen zetten. Een eindversterker met ongeveer dezelfde specificaties als een SVT4-pro is te vinden voor 500 Euro. Dan heb je ook veel Ampeg, voor de helft van de prijs.

Een nadeel van losse componenten is dat een voor en eindversterker in een 19" rek makkelijk zwaarder is dan een losse top. Mijn rek was op een gegeven moment 35 kg!! Gelukkig zijn er ook digitale eindversterkers van 4 kg. Deze zijn helaas wel wat duurder.


Vragen:

“Maar… er zit toch al een voorversterker in mijn actieve bas? Heb ik nu geen losse voorversterker nodig?”

Ja, en nee... Een voorversterker in je bas is stiekum geen echte voorversterker. Het versterkt het signaal wel, het past de impedantie aan en je kleurt je geluid ermee, maar het is niet optimaal om een eindtrap mee aan te sturen. Omdat de "voorversterker" in je actieve bas wel dezelfde functie heeft als een echte voorversterker, namelijk het signaal aanpassen voor de volgende trap, wordt deze zo genoemd. Het actieve circuit in je bas is een buffer tussen je element(en) en je kabel.

“Welke eindversterker is het beste?”

Er zijn een aantal dingen waar je op kan letten, misschien dat ik daar later nog wat over opschrijf. Je kan namelijk uren over eindversterkers dubben. Over merken, betrouwbaarheid, klasseringen en alle 10-tallen specificaties die daaraan vast zitten. In het algemeen geldt dat je van de volgende 4 eigenschappen er maar 3 kan terugvinden in elke versterker:
“betrouwbaarheid, betaalbaarheid, laag gewicht, goed (hard) geluid”. Het is een kwestie van kiezen.

”Ik heb een Merk X basversterker. Kan ik hiermee een voor- of eindversterker bij gebruiken?”

Als je versterker uitgevoerd is met een effect loop of een preamp-out/poweramp-in, kan je de voortrap of eindtrap in je versterker omzeilen. Je zou je toon kunnen veranderen met een andere voorversterker en dit uitversterken met de eindtrap van je Merk X versterker. Anders zou je het signaal van de voortrap van je Merk X versterker kunnen aftappen en dit uitversterken met een andere eindversterker. (LET OP: een eindtrap met buizen dien je altijd te belasten!)
2 voorversterkers achter elkaar kan ook, ik ben er alleen geen fan van.

____________________________


Informatie van Hevos

Op de website van de Nederlandse versterker/speaker-fabrikant Hevos is er een boel informatie vinden over de volgende onderwerpen.

* De basluidspreker: opbouw en grootte
* De belastbaarheid van basluidsprekers: fabels en feiten
* Luidsprekermagneten
* Het belang van juiste kastmaten om staande golven te voorkomen
* Het superieure basreflexsysteem
* De plaatsing van luidsprekerkasten
* Basversterking: buis of transistor?
* Instrumentkabel
* Luidsprekerkabel
* Vermogen en belastbaarheid
* Signaalversterking en oversturing
* Rendement en geluidsdruk
* Klasse-D versterkers


Ga naar https://www.hevos.nl/" onclick="window.open(this.href);return false; en klik op 'Bassics'.


____________________________

Algemene vragen beantwoord

"Wat is het verschil tussen speakerkabel en instrumentkabel?"

Veel mensen denken deze twee kabels hetzelfde zijn. Zo zien ze er ook uit, maar hetzelfde zijn ze geenszins! Het belangrijkste verschil in deze twee soorten kabels is dat ze allebei gemaakt zijn om compleet verschillende signalen te geleiden:

Instrumentkabel geleidt zgn. ‘Line-Level’ signalen. Dit zijn extreem zwakke elektrische signalen. (Denk aan millivolts en milliampères). De kern van de kabel hoeft niet zo dik te zijn omdat er maar een heel kleine hoeveelheid stroom doorheen hoeft. De weerstand van deze kabel is op dit stroomniveau te verwaarlozen. Wat belangrijk is aan instrumentkabel is wat om de kern heen zit – de ‘shielding’. Omdat er zulke zwakke signalen door de instrumentkabel lopen zijn die signalen zeer ontvankelijk voor allerlei storingen van buitenaf (TL-balken, transformatoren, mobiele telefoons, etc. Daarom zit er om de kern geweven metaal wat een barrière vormt voor deze zgn. RF-storing.
Deze kabels gebruik je van je bas, tussen de effecten en tussen je voorversteker en eindversterker mits je deze los hebt.

Speakerkabel geleidt het volle vermogen van je versterker – het gaat hier om meerdere tientallen zo niet honderden watts. Hier speelt de weerstand van de kern wel degelijk een rol – hoe minder weerstand, hoe meer watts er in je speaker belanden! Koop dus nooit te dunne of te lange speakerkabels, denk maar aan dat waterleiding-verhaal.
Speakerkabels hebben geen shielding om de doodeenvoudige reden dat externe storing geen vat heeft op deze ‘hoogspannings’ signalen.

"Wat is een goede speakerkabel?"

https://www.yorkville.com/default.asp?p_id=26#cable" onclick="window.open(this.href);return false;

Code: Selecteer alles

For obvious reasons, it makes sense to pay attention to what speaker cable you are using. In general, the less wire, the better. The heavier the gauge, the better. We suggest that you print out the "CABLE LOSS CHART" and spend some time studying it. This could dramatically improve your system performance!! 

WIRE GAUGE (AWG)   SPEAKER LOAD (OHMS) 
           LENGTH (FT.)         POWER LOSS (% OF WATTS) 
        
18          25          8          6.82          
16          25          8          4.35          
14          25          8          2.75          
12          25          8          1.67          
          
18          50          8          12.94          
16          50          8          8.41          
14          50          8          5.39          
12          50          8          3.29          
          
18          100          8          23.44          
16          100          8          15.76          
14          100          8          10.34          
12          100          8          6.41          
                
18          25          4          12.94          
16          25          4          8.41          
14          25          4          5.39          
12          25          4          3.9          
          
18          50          4          23.44          
16          50          4          15.76          
14          50          4          10.34          
12          50          4          6.41          
          
18          100          4          39.33          
16          100          4          27.98          
14          100          4          19.10          
12          100          4          12.21          
                
18          25          2          23.44          
16          25          2          15.76          
14          25          2          10.34          
12          25          2          6.41          
          
18          50          2          39.33          
16          50          2          27.98          
14          50          2          19.10          
12          50          2          12.21          
          
18          100          2          58.95          
16          100          2          45.43          
14          100          2          33.08          
12          100          2          22.24
Moraal: zolang je geen hele lange, dunne kabels gebruikt in een systeem met een lage impedantie... heb je niet veel verlies.

”Wat is het verschil tussen een jack plug en speakon plug voor mijn speakerkabel?”
AntonZ schreef:Jack pluggen worden van oudsher voor van alles gebruikt. Speakon pluggen zijn specifiek bedoeld om versterkers en luidsprekers met elkaar te verbinden.

Jack pluggen zijn ontworpen voor ouderwetse telefooncentrales, waar snoertjes met de hand in grote schakelpanelen werden gestoken om een verbinding tot stand te brengen. Dat is een toepassing met hele kleine stroompjes. Ze zijn niet gemaakt voor grote stromen, het contactvlak is daarvoor eigenlijk te klein. Tussen versterkers en luidsprekers kunnen grote stromen lopen. Speakon pluggen hebben een veel groter contactvlak en kunnen daardoor deze grotere stromen beter aan.

Jackpluggen kunnen bij in- en uit-pluggen kortstondig kortsluiting geven op je versterkeruitgang, dat doen speakon pluggen niet.

Jack pluggen worden ook nog voor veel signaal verbindingen gebruikt (lage spanningen en minieme stroompjes, en daar zijn ze ook voor gemaakt). Door dezelfde stekkers te gebruiken voor een heel andere toepassing (hogere spanningen en stromen), heb je altijd een kans dat op een dag een kabeltje aan één zijde reeds verbonden is met een of ander apparaat dat een miniem signaaltje verwacht. De andere kant komt per abuis direct aan de 500w eindtrap van de bassist te hangen die voor de soundcheck (of de kicks) direct even voluit gaat. Het "een-of-andere-apparaat" is daar niet blij mee. Een apart soort stekker voor ieder soort signaal kan zulke situaties voorkomen.

Jack pluggen trek je er makkelijk uit als je er per abuis aan trekt. Ze zijn lang en dun, dus scheef er aan trekken betekent meestal schade aan plug of socket. Speakon pluggen vergrendelen, schieten dus niet per ongeluk los, en zijn beter bestand tegen mechanische belasting (voor de liefhebbers van plastisch taalgebruik: ze blijven gaan bij veelvuldig rukken en trekken).

Speakon pluggen bestaan in 2-polig, 4-polig en 8-polig. De 4- en 8-polige variant zijn met name van belang voor 2-weg tot 4-weg systemen, waar één 4 of 8 aderige luidsprekerkabel van een versterkerrack naar een stapel boxen wordt geleid. Een aderpaar draagt het signaal voor het diepe laag(subwoofer), een volgend voor laag-midden, nog een voor hoog-midden en het laatste paar voor hoog (tweeters). Bij stapel boxen wordt met korte kabeltjes afgetakt naar de diverse boxen in de stapel.

Allemaal niet zo heel interessant, ware het niet dat in 2-polige stopkontakten alleen 2-polige stekkers passen, in de 4-polige speakon chassisdelen kun je zowel een 2-polige als een 4-polige stekker pluggen. Omdat er nauwelijks prijsverschil is, wordt voor het gemak daarom vooral 4-polig gebruikt, waarbij vaak alleen de polen 1+ en 1- aangesloten worden. 2+ en 2- blijven dan ongebruikt.

Kortom, bij intensief en zwaar gebruik zal speakon doorgaans betrouwbaarder zijn, maar in de praktijk hebben generaties muzikanten nooit wat anders gezien dan jack stekkers. Het is van de laatste jaren dat met name bassisten soms over vermogens beschikken waar een bescheiden PA 10 jaar terug stikjaloers op zou zijn. Daarmee is ook de speakon verbinding voor ons belangrijker geworden.

Als je versterker alleen jack heeft en je luidspreker alleen speakon (of andersom natuurlijk), dan kun je een verloopsnoer gebruiken met speakon aan de ene kant en jack aan de andere kant.

Links!

Nuttige links over versterkers en dergelijke:

https://www.hevos.nl/" onclick="window.open(this.href);return false; (onder 'Bassics')

https://sound.westhost.com/articles.htm" onclick="window.open(this.href);return false; (!!!)

https://www.sputnikmusic.com/lesson.php?lessonid=158" onclick="window.open(this.href);return false;

https://www.ampforum.nl/YaBB.pl" onclick="window.open(this.href);return false;

https://www.basgitaarforum.nl/viewtopic.php?t=7470" onclick="window.open(this.href);return false;

https://colomar.com/Shavano/impedance_proc.php" onclick="window.open(this.href);return false;
Gesloten